Computerwerk, lezen, autorijden, Tv-kijken, IPhone-gebruik, studeren, gamen…. we vergen toch zoveel van onze ogen. Mogelijke gevolgen daarvan zijn onder meer: rode, vermoeide en branderige ogen, overmatig tranen en een slechte aanpassing aan het duister. Daarnaast krijgt iedereen in bepaalde mate af te rekenen met de ‘leeftijdsgebonden maculadegeneratie’ of de geleidelijke achteruitgang van ons netvlies en dus gezichtsvermogen. Welke kruiden en voedingsstoffen beschermen onze ogen en helpen ze beter presteren?
Voedingsstoffen
Luteïne, zeaxanthine en meso-zeaxanthine: onmisbaar
Helemaal onmisbaar voor de ogen zijn tot de vitamine A-familie behorende vitamineachtige stoffen luteïne, zeaxanthine en meso-zeaxanthine. Deze drie geelgroene pigmenten zijn vooreerst ‘directe antioxidanten’ die de oogstructuren optimaal beschermen tegen de schadelijke invloed van vrije radicalen, die via milieu, stralingen, verwerkte voeding, zon en rook het netvlies aantasten. Maar het zijn ook ‘indirecte antioxidanten’ omdat ze als UV-filters het netvlies beschermen tegen schade door ‘blauwe licht’. Luteïne, zeaxanthine en meso-zeaxanthine zijn dan ook de belangrijkste voedingsstoffen die ons helpen beschermen tegen de leeftijdsgebonden netvliesdegeneratie of maculaire degeneratie, de hoofdoorzaak van gezichtsafname en blindheid bij de ouder wordende mens.
Luteïne, zeaxanthine en meso-zeaxanthine moeten we in de eerste plaats halen uit groene groenten zoals spinazie, andijvie, boerenkool, broccoli en spruiten, uit eigeel en uit bessen. Voor voedingssupplementen kunnen ze gehaald worden uit de bloemblaadjes van de goudsbloem (Calendula officinalis) of afrikaantjes (Tagetes erecta), die ideaal 20 mg luteïne en 4 mg van het duo zeaxanthine/meso-zeaxanthine per dag aanleveren. Belangrijk hierbij is dat het gaat om natuurlijke extracten die hun werkzaamheid hebben bewezen. Met name synthetische vormen mankeren vaak het noodzakelijke meso-zeaxanthine.
Vitamine A (retinol)
Ook vitamine A of retinol zelf is onmisbaar voor de ogen: na omzetting tot retinal helpt vitamine A het oogpigment ‘rhodopsine’ of ‘gezichtspurper’ aanmaken. Rhodopsine zet lichtsignalen om in zenuwsignalen, die vervolgens in de hersenschors zorgen voor de beeldvorming. Op nog twee andere manieren is vitamine A ook belangrijk voor een goede gezondheid van de ogen: we vinden het terug in de traanvloeistof om de celontwikkeling en de integriteit van het hoornvlies op peil te houden en het wordt afgescheiden door de bekercellen van het oogbindvlies om geen droge ogen (xerosis) te krijgen.
Een goed voedingssupplement voor de ogen moet zeker de eigenlijke vitamine A aanvoeren. Het kan ook bètacaroteen (best als gemengde carotenen) bevatten, maar die moet dan wel nog tot vitamine A omgezet worden, wat niet bij iedereen even vlot gebeurt.
Bekijk onze Mannavital Vitamine D3 + Vitamine A Forte
Zink
Zink is een onmisbaar mineraal voor gezonde ogen als onderdeel van het enzym dat retinol omzet tot retinal in de productie van rhodopsine. Maar daar houdt het niet op: zink is ook een essentieel onderdeel van voor het oog elementaire antioxiderende of celbeschermende enzymen. Verder speelt zink een rol in de interactie tussen licht en rhodopsine en in de functie van de fotoreceptoren of componenten die licht capteren. Een goed voedingssupplement bevat voor een optimale opname en werking best ‘gecheleerde’ zink, natuurlijk gebonden aan een aminozuur zoals zinkbisglycinaat of zinkmethionine.
Bekijk onze Mannavital Zink Platinum
Andere nutriënten
- wellicht het sterkste antioxidans van de natuur, waarvan overigens de beschermende werking en het beter doen functioneren van de ogen zeer goed is onderbouwd, is astaxanthine uit de bloedregenalg
- het netvlies is een energieverslindend weefsel, waarin de mitochondriën optimaal moeten werken. De voedingstoffen die deze werking zeer goed ondersteunen zijn de reeds genoemde astaxanthine, alsook co-enzym Q10 (als ubiquinol), alfaliponzuur, acetyl-L-carnitine en het omega-3-vetzuur DHA. De eerste vier zijn ook celbeschermend op het netvlies, de laatste is ook een essentieel opbouwend vetzuur voor het netvlies en vermindert ontstekingsverschijnselen erin.
- nog interessante antioxidanten voor het netvlies zijn: melatonine, selenium en vitamine E. Vermijd van die laatste zeker de synthetische vorm D,L-alfatocoferol; de beste optie zijn tocotriënolen uit rode palmolie.
Kruiden/Planten
Zwarte bes en bosbes voor optimale circulatie
De prestaties van onze ogen hangen voor een groot deel af van de bloedsomloop in de fijne, delicate oogbloedvaatjes van het netvlies. Die wordt zeer goed bevorderd door de zwarte bes (Ribes nigrum), die het ‘lekken’ van de haarvaatjes vermindert en bovendien ook met haar antioxidanten het netvlies en de andere oogstructuren helpt beschermen. Klinisch onderzoek toont aan dat een kwaliteitsextract van zwarte bessen het nachtzicht of de aanpassing van de ogen aan het donker opmerkelijk verbetert.
Bovendien zag men in belastingsproeven dat er dankzij zwarte bessenextract na intensieve oogbelasting helemaal geen afname optrad van het gezichtsvermogen. Beter bekend bij het brede publiek, maar net iets minder werkzaam zijn de wilde bosbessen (Vaccinium myrtillus).
Ogentroost bij rode, vermoeide ogen
Interessant voor de ogen is ook ogentroost: dit kruid werd door de beroemde arts-botanicus Dodoens eeuwen geleden al ‘Claerooge’ genoemd. Ogentroost bevat inderdaad werkzame looistoffen, die door hun ‘samentrekkende’ werking op het geprikkelde oogbindvlies zorgen voor minder roodheid, branderig gevoel en tranen. Bovendien brengen de ontstekingswerende iridoïden van deze plant overgevoelige en geïrriteerde ogen tot rust.
Andere planten
- saffraan (Crocus sativus): de bijzondere carotenen crocine en safranal oefenen zoals luteïne, zeaxanthine en meso-zeaxanthine ook een celbeschermende werking uit op het netvlies
- door hun voedende en antioxiderende waarde, zijn ook chlorella en spirulina nuttig voor gezonde ogen; eerstgenoemde is een rijk bron van luteïne, de tweede van zeaxanthine
- ginkgo (Ginkgo biloba): is zoals de zwarte bes en de bosbes goed voor het gezichtsvermogen door een combinatie van het verbeteren van de microcirculatie en de antioxiderende werking
- diverse andere bessen zoals de gojibes, rijk aan luteïne en antioxidanten
In de praktijk: combinaties
Je kan uiteraard niet alle boven vernoemde voedingsstoffen en kruiden apart innemen voor een optimaal gezichtsvermogen. In de praktijk worden totaalpreparaten ontwikkeld met een combinatie van planten en voedingsstoffen. Bv zwarte bes of bosbes en ogentroost, gekoppeld aan de essentiële nutriënten luteïne, zeaxanthine, meso-zeaxanthine, zink en vitamine A. Daarnaast is het zeker altijd nuttig om het omega-3-vetzuur DHA aan te vullen. Extra accenten kunnen nog gelegd worden met astaxanthine, saffraan, melatonine, chlorella en/of spirulina.
Bekijk onze vitamines en mineralen
